Iławska biblioteka zaprasza na Spotkanie z Historią. Wykład wygłosi m.in. Seweryn Szczepański

Wykłady wygłosi Seweryn Szczepański i Daniel Gazda.
•• Seweryn Szczepański (Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie). Castrum Pomesanorum a osadnictwo średniowieczne wokół Starego Dzierzgonia;
•• Seweryn Szczepański (Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie). Badania pod znakiem swastyki – wykopaliska SS-Ahnenerbe w Starym Dzierzgoniu i Starym Mieście w latach 1935-1937;
•• Daniel Gazda (Fundacja Ureusz). Nie tylko łopatą archeologa – współczesne badania na Górze Zamkowej i gródku cyplowym w Starym Dzierzgoniu;
•• Daniel Gazda (Fundacja Ureusz). Prezentacja książki „Wielokulturowy obiekt warowny na Górze Zamkowej oraz gród cyplowy w Starym Dzierzgoniu. Studia i materiały”.

Na terenie wsi Stary Dzierzgoń znajdują się dwa niezwykle ciekawe stanowiska. Pierwsze to tzw. „Góra Zamkowa”, drugie to położony w okolicy gródek cyplowy. Na ich terenie wciąż są widoczne ślady wałów obronnych i fos, robiąc jeszcze dziś imponujące wrażenie. Wały potężnego grodziska, znanego ze źródeł historycznych jako castrum Pomesanorum, czyli „gród Pomezanów” wciąż wznoszą się na wysokość prawie 10 m nad poziom majdanu, a sama powierzchnia obiektu wynosi 4,6 ha. Góra zamkowa zasiedlona była już wcześniej – we wczesnej epoce żelaza, co wiązało się z ugruntowaniem w okolicy Starego Dzierzgonia grup ludzkich tzw. kultury kurhanów zachodniobałtyjskich oraz grup kultury pomorskiej w okresie mniej więcej między VI a II wiekiem p.n.e.
Dogodne położenie sprzyjało wykorzystaniu miejsca jako osady obronnej. Góra zamkowa wielokrotnie była zajmowana w kolejnych okresach, by ostatecznie stać się w XIII wieku jednym z ważniejszych punktów obronnych pruskiego plemienia Pomezanów, którzy wybudowali tu gród warowny. Po jego zdobyciu krzyżacy starali się przeistoczyć go w zamek konwentualny. Przeszkodziło im w tym powstanie pruskie. Nieco inaczej wyglądało osadnictwo na obszarze niewielkiego gródka cyplowego, położonego kilkaset metrów dalej. Był on używany tylko we wczesnej epoce żelaza i być może pełnił funkcję miejsca kultu, powiązanego z sąsiednią osadą obronną. Dzięki dofinansowaniu z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, z Programu Zabytki Archeologiczne, można było: po pierwsze – przeprowadzić badania specjalistyczne dotyczące osadnictwa pruskiego w okolicy Starego Dzierzgonia, zbadać archiwalia pod kątem wcześniejszych badań obu stanowisk, przeprowadzić w latach 2009-2011 i 2017 nowe badania wykopaliskowe i dokonać analizy zabytków ruchomych, po drugie – wykonać badania geofizyczne, sporządzić mapy numeryczne i sytuacyjno-warstwicowe terenu obiektów, po trzecie – wydać książkę prezentującą wyniki tych badań.

Źródło: MBP Iława