Danuta Górny: Rodzina ma zapewnić szczęście, a nie być źródłem cierpienia

„Tylko słabi są okrutni. Łagodności można oczekiwać wyłącznie od silnych.”
– 
Leo Buscaglia


Dlaczego ludzie stosują przemoc? Dlaczego krzywdzą innych? Co powoduje, że jeden człowiek drugiemu, często pozostającemu w bliskim związku, zadaje rany i cierpienie? Czy, i jak, można przestać to robić? 

Ludzie, którzy w swoich związkach stosują przemoc z reguły doświadczali takiej przemocy w dalekiej przeszłości – byli jej świadkami (gdy np. tata bił mamę) lub jej ofiarami (gdy sami byli bici przez rodziców). W takich sytuacjach przeżywali mnóstwo lęku, upokorzenia i niemocy. Ktoś w ich życiu miał zawsze rację, kogoś się bali, ktoś o wszystkim decydował. Skłonność do przemocy jest przekazywana z pokolenia na pokolenie. W toku rozwoju ktoś, kto doświadczał przemocy, wyobraził sobie, że ma dwa wyjścia – wejść w rolę sprawcy i przetrwać lub wejść w rolę ofiary i zginąć. Łatwo domyślić się, że łatwiejsze wydaje się samemu zostać sprawcą. W życiu dorosłym taki człowiek za wszelką cenę stara się zagłuszyć poczucie niemocy za pomocą siły. Wydaje mu się, że albo będzie ranił albo będzie raniony; albo będzie kontrolował albo podda się czyjejś kontroli. Odgrywa sztukę z przeszłości ale tym razem próbuje być zwycięzcą, którego nikt nie pokona.

Dla stosujących przemoc mężczyzn znaczące były doświadczenia nabyte w dzieciństwie, gdzie ojcowie pokazywali im „jak być mężczyzną” i „jak być mężem”. Rodzina jest więc miejscem, gdzie rozwijają się agresywne zachowania – przekazywane są normy i wartości, które zezwalają na stosowanie przemocy wobec bliskich. Pogląd, że ofiary (i także świadkowie) przemocy często stają się jej sprawcami jest uznawany jako istotny czynnik powstawania przemocy w rodzinie i poza nią. Przyczyną przenoszenia przemocy z pokolenia na pokolenie jest proces uczenia się. Chłopiec – będąc świadkiem tego, jak ojciec znieważa matkę, uczy się, że przemoc jest akceptowanym zachowaniem i jest integralną częścią bliskiego związku. Można zauważyć, że źródła przemocy nie tkwią tylko w jednym „miejscu”, znajdują się one w całym kontekście życia człowieka. Tkwią w przekonaniach i wartościach kulturowych dotyczących kobiety, mężczyzny, dziecka i rodziny; w postawach wobec używania siły w celu rozwiązywania konfliktów i problemów tzw. wychowawczych; w sposobie rozumienia ról, praw i odpowiedzialności w rodzinie; w agresywnych wzorcach; w braku odpowiedzialności sprawcy, w jego osobistej historii (przemoc i autorytaryzm w jego rodzinie) i niskiej samoocenie.

Problem sprawcy przemocy tkwi w tym, że zawsze znajdzie on usprawiedliwienie dla swojego czynu. Czyż matka, która da klapsa swojemu dziecku uzna, że uderzyła, bo nie umiała inaczej? Nawet ona wypowie słowa „dostałeś bo zasłużyłeś”. Sprawca przemocy tej bardziej okrutnej też znajdzie jakiś powód – różne odmiany zdania „bo zupa była za słona” . A jeśli usprawiedliwi czyn to stłumi też poczucie winy i uchyli się od naprawienia krzywdy. Będzie w stanie powtórzyć czyn…. Koło się obraca. Rodzina, która miała zapewnić szczęście i oparcie szybko staje się źródłem cierpienia. 


Gdzie szukać pomocy?
Ośrodek Psychoedukacji, Profilaktyki Uzależnień i Pomocy Rodzinie oferuje specjalistyczną pomoc dla wszystkich, którzy uwikłani są w sytuację przemocy…. Oto nasze nr tel. 89 649 92 00, 89 649 92 01.

Czym jest przemoc...
Przemoc domowa to działanie bądź zaniechanie dokonywane w ramach rodziny przez jednego z jej członków przeciwko pozostałym. Przebiega z wykorzystaniem istniejącej bądź stworzonej przez okoliczności przewagi sił lub władzy
Godzi w dobra lub prawa osobiste, a w szczególności w ich zdrowie lub życie. Powoduje u nich szkody lub cierpienie.
Przemoc przebiega w trzech, powtarzających się cyklach, których powtarzalność sprzyja trwaniu kobiet w oczekiwaniu na pozytywną zmianę :

I. Faza narastania napięcia – w tej fazie narasta napięcie i agresywność sprawcy;
II. Faza gwałtownej przemocy – z mało istotnych powodów dochodzi do ataku agresji i wybuchu złości;
III. Faza „miodowego miesiąca” – sprawca, zdając sobie sprawę z tego co zrobił, stara się znaleźć usprawiedliwienia i wytłumaczenie swojego zachowania. Prosi też o wybaczenie by uniknąć odpowiedzialności.

Powtarzające się akty przemocy na przemian z pojawianiem się nadziei na poprawę, stopniowo dezorganizują i niszczą możliwość samoobrony. Osoba doświadczająca przemocy ze strony partnera rujnuje swój wewnętrzny obraz siebie samej, nasila się tendencja do traktowania siebie jako kogoś, kto nie ma żadnej wartości, na nic nie zasługuje.