Mądra Polka po szkodzie

Tyle maratonów w nogach. Hamburgery wcinam – te zdrowsze. Do tego wszystkiego jestem lekarzem specjalizującym się w chorobach krwi. O ironio. W sumie to trochę mnie rozbawiło. Wytłumaczyło tortury podczas półmaratonu, który miał się zakończyć „życiówką”.

Jednak jedyna życiówka, jaką wówczas uzyskałam, to rekordowo niska wartość hemoglobiny. Kto jak kto, ale ja powinnam rozpoznawać pierwsze objawy niedokrwistości. Ale przecież zima długa, snu mało, praca, rodzina. To na pewno dlatego tak „ciężko” mi się ostatnio biegało. Cóż mądra Polaka po szkodzie.
Badania są ważne dla biegacza, to część jego planu treningowego. Wyłapią nieprawidłowości, które mają wpływ na nasze bieganie i otwierają drzwi chorobie. Morfologia oraz podstawowe badania biochemiczne (mocznik, kreatynina, sód, potas) i oczywiście ekg, A najlepiej ECHO serca.

Pamiętajmy, że intensywne treningi, zawody są bardzo wyczerpujące dla naszego organizmu. Mikrourazy tkanek, mikrokrwawienia, odwodnienie. A obok - życie rodzinne, praca zawodowa, stres. Zmienia się metabolizm żelaza, ukrwienie narządów. Wszystko to prowadzi do niedokrwistości. Apokalipsa, organizm woła o substancje odżywcze.
Wysyła jasne sygnały. Musimy nauczyć się je odczytywać; szybsza akcja serca, zmniejszona tolerancja wysiłku, zmęczenie, senność, zawroty głowy, szum w uszach, łamliwość paznokci, wypadanie włosów, zmiany na błonie śluzowej jamy ustnej, pogorszenie nastroju, nerwowość. Te objawy mogą towarzyszyć też innym przypadłościom. Gdy się pojawią, lekarz pierwszego kontaktu – to kontakt właściwy. Powiedz mu o nich, nie zapomnij wspomnieć też o treningowych pasjach, to ważne. Zadecyduje, czy i jakie wykonać badania krwi.

Kolejne sukcesy biegowe i nasze ambicje sprawiają, że podnosimy sobie poprzeczkę. Coraz większy kilometraż, intensywność wysiłku sprawiają, że wymagania organizmu rosną. Zadbajmy o odpowiednie odżywianie, aby nie dopuścić do niedoborów, które zwolnią tempo na biegowej trasie. Brak tej troski to poważne niebezpieczeństwo dla naszej maszyny biomechanicznej.
Mody żywieniowe przychodzą i odchodzą. To nic złego. Zawsze można spróbować czegoś nowego - ale z głową.
Dieta powinna dostarczyć wszystkich niezbędnych substancji odżywczych. Poprawnie zbilansowana przyczyni się do naszych sukcesów biegowych.

Niedokrwistość z niedoboru żelaza nie pojawia się z dnia na dzień. Rozwija się miesiącami, podczas których nasz organizm zużywa tzw. żelazo zapasowe (przechowywane w organizmie jako ferrytyna). Uzupełnienie powstałych niedoborów również zajmuje długie miesiące. Nie odstawiajmy leku, gdy poczujemy się lepiej, a hemoglobina znów zacznie mieścić się w granicach normy. O zakończeniu leczenia zawsze powinien zdecydować lekarz. Pamiętajcie, że jego wiedza to wynik wielu lat nauki i zrozumienia. Inne zrozumienie tej dostępnej na internetowych forach – nie tak bardzo na skróty. Proszę, znajdźmy czas na wizytę u lekarza, zanim zaczniemy przygodę ze sportem. Bądźmy czujni, jeżeli zaczynamy ją dopiero po 30-tce i później.

Uczciwy rachunek sumienia. Czy jesteśmy genetycznie obciążeni chorobami, czy w rodzinie występowały choroby serca u młodych osób lub nagłe zgony z nieznanej przyczyny. Czasami trudna, ale to konieczna spowiedź. Podstawowe badania mogą wcześniej wykryć choroby - zanim poczujemy objawy. Leczone wcale nie muszą nas wykluczyć z biegania. Intensywny wysiłek może wymagać zmiany dawkowania leków. Pamiętajmy o tym na każdym etapie biegania – to nasze bezpieczeństwo.

Inwestujemy w siebie, nie żałujemy funduszy na nowe buty biegowe, zegarki czy też inne gadżety. Tym bardziej nie powinniśmy oszczędzać na własnym zdrowiu. Badanie morfologii, EKG - lekarz rodzinny zleci nam w ramach umowy z NFZ. Echo serca to koszt ok. 100 PLN. Większość biegaczy startujących w zawodach może sobie na nie pozwolić raz na 2-3 lata. To tyle co wpisowe na jedne zawody. To przepustka na uczestnictwo w wielu kolejnych. To taki unik, aby nie pojawiło się w TV info, mimo pomocy służb medycznych „nie udało się uratować biegacza” Widziałam takie zdarzenia. Jako lekarz – zawsze pytam dlaczego…

Mały „ żelazny” słowniczek:
Hemoglobina (HGB) to białko w czerwonych krwinkach, które dostarcza tlen do tkanek. Do jego powstania potrzebne jest żelazo
•• kobiety – 6,8–9,3 mmol/l lub 11,5–15,5 g/dl,
•• mężczyźni – 7,4–10,5 mmol/l lub 13,5–17,5 g/dl

Przekroczenie normy świadczy o odwodnieniu organizmu.
Niskie wartości są oznaką anemii.

Hematokryt (HCT) to wskaźnik określający odsetek czerwonych krwinek we krwi.
•• kobiety: 37–47%,
•• mężczyźni: 40–51%
Podwyższony wskaźnik występuje w czerwienicy, ale również (i znacznie częściej) przy odwodnieniu organizmu. Obniżony wskaźnik sugeruje anemię.

MCV (Mean Corpuscular Volume) średnia objętość krwinki czerwonej
80–97 fl
Wzrost wartości MCV może pojawić się w zespole mielodysplastycznym, przy przekroczeniu 110 fl można spodziewać się anemii spowodowanej niedoborem witaminy B12 lub kwasu foliowego. Zmniejszenie wartości MCV (zwane mikrocytozą) to najczęściej skutek niedoboru żelaza.
MCH (Mean Corpuscular Haemoglobin)
średnia zawartość hemoglobiny w krwince czerwonej. Pozwala odpowiedzieć na pytanie, czy erytrocyty posiadają normalną, zbyt małą lub zbyt dużą ilość hemoglobiny
26–32 pg

Zmniejszenie wartości MCH świadczy o niedobarwieniu (najczęściej w anemii z niedoboru żelaza).
MCHC (Mean Corpuscular Hemoglobin Concentration)
średnie stężenie hemoglobiny w krwince czerwonej, czyli miara wysycenia erytrocytów hemoglobiną (podobnie jak MCH)
31–36 g/dl lub 20–22 mmol/l
Zmniejszenie wartości MCHC jest typowe w anemii z niedoboru żelaza, często spotykane u kobiet miesiączkujących.

Ferrytyna- białko wiążące żelazo
mężczyźni: 15 - 400 µg/l, kobiety: 10 - 200 µg/l
Wartość obniżona jest charakterystyczna w niedokrwistości z niedoboru żelaza. Stężenie ferrytyny może również wzrastać w stanach zapalnych lub w przebiegu chorób przewlekłych choroby oraz chorób nowotworowych.

sTfR Rozpuszczalne receptory transferyny to białka obecne we krwi, których zawartość w osoczu może wzrastać w stanie niedoboru żelaza.
1,9–4,4 mg/l dla kobiet przed menopauzą
2,2–5,0 mg/l dla mężczyzn.

TIBC - Całkowita zdolność wiązania żelaza , pozwala obliczyć wysycenie transferyny ( białko trasportujące żelazo) 20-40%.
W stanach niedoboru żelaza TIBC jest wysoka, więc wysycenie transferyny ulega znacznemu obniżeniu. W schorzeniach, którym towarzyszy nadmiar żelaza, np. w hemochromatozie, stężenie żelaza jest wysokie, a TIBC prawidłowa lub niska, co powoduje znaczny wzrost wysycenia transferyny. Ponieważ transferyna jest produkowana w wątrobie, TIBC lub UIBC mogą być obniżone w chorobach tego narządu. Stężenie transferyny we krwi spada także dość gwałtownie w przypadku niedoboru białka w diecie.
To takie małe wymądrzanie się – zerknąć nie zaszkodzi - :)

Trening 30-06 maja- PÓŁMARATOM GRUDZIĄDZ – 3 maja

• Pn. Wolne
• Wt. Rozbieganie 20 min + 10 min na tętnie - 160+ rozbieganie 10-20 min. z 5x100m – 8-10 km
• Śr. Wolne lub rozbieganie 20min. + 6x20sek. dla bardziej potrzebujących lub tylko wg. uznania, ale spokojnie.
• Cz. PÓLMARATON GRUDZIĄDZ śladami Bronka Malinowskiego lub WT na stadionie 4-6x 500 m w tempie testu Coopera p. 3 min + trucht na boso 20 min lub 4-6 x 2 min. p. 3 min w terenie - 12 km
• Pt. Marszobieg do 1h w żółwim tempie
• Sb. wolne z inną aktywnością w tle
• Nd. Rozbieganie + 6-10 x 20 sek. p. 2 min (na zmianę w truchcie i marszu) – 8-12 km

Za tydzień – Cieszmy się bieganiem, to uczucie ważniejsze od wyniku.