O świętach Wielkanocnych w Kościele Greckokatolickim opowiada ks. Jarosław Gościński z Iławy

Triduum Paschalne poprzedzają trzydniowe rekolekcje. Jest to czas oczyszczenia się z grzechów i pogłębienia wiary. Dla chrześcijan Wschodu Liturgia jest doświadczeniem zbawczych tajemnic. Męka, śmierć i zmartwychwstanie Pana i Zbawiciela Jezusa Chrystusa znajdują swoje odbicie w tekstach i ceremoniach liturgicznych całego Wielkiego Tygodnia, który nazywany bywa także Tygodniem Męki. Wszystkie nabożeństwa Wielkiego Tygodnia prowadzą do Wielkiej Nocy Zmartwychwstania. W sposób szczególny przeżywane są, podobnie jak w tradycji zachodniej, Wielki Czwartek, Wielki Piątek i Wielkanoc.

Wielkoczwartkowe wspomnienie Ostatniej Wieczerzy ma miejsce w ramach Liturgii, która tego dnia jest sprawowana według formuły św. Bazylego Wielkiego. Liturgię poprzedzają nieszpory z czytaniami ze Starego Testamentu. Perykopa składająca się z fragmentów Ewangelii, mówi o Ostatniej Wieczerzy i pierwszej części Męki Zbawiciela.

Wieczorem w Wielki Czwartek odprawia się jutrznię Wielkiego Piątku. Jest to nabożeństwo Męki Chrystusa. Na środku cerkwi, kładzie się na pulpicie ewangeliarz, za pulpitem ustawia się krzyż (Golgota). Wierni z zapalonymi świecami słuchają dwunastu fragmentów z Ewangelii o Męce Pańskiej. Jest to liturgiczne czuwanie z cierpiącym Chrystusem. Po dziewiątej Ewangelii następuje moment, na który z zapartym tchem wszyscy czekają: śpiewanie "Rozbujnika". Cerkiew wstrzymuje oddech, słychać tylko trio: "Łotra dobrego w jednej chwili przyjąłeś do raju; i mnie przez drzewo krzyża rozświetl i zbaw". Początki tego nabożeństwa sięgają wigilii, odprawianej przez chrześcijan w nocy z Wielkiego Czwartku na Wielki Piątek w Ogrodzie Oliwnym w Jerozolimie.

W Wielki Piątek wczesnym popołudniem odprawiane są nieszpory, po których następuje wyniesienie Świętego Całunu (płaszczanicy). Ten obrzęd symbolizuje zdjęcie Jezusa z krzyża. Święty Całun spoczywa na ustawionym w centrum Świątyni "Grobie Pańskim". Bezpośrednio potem jest kompleta z kanonem wyrażającym Płacz Bogurodzicy nad śmiercią Syna. Wieczorem celebrowana jest jutrznia wielkosobotnia, zwana jerozolimską, z procesją, w czasie której obnosi się Święty Całun wokół cerkwi. Jest to symboliczne obwieszczenie światu - pogrzebu Chrystusa. W Wielki Piątek wiernych obowiązuje post ścisły.

W Wielką Sobotę odprawia się nieszpory z liturgią Św. Bazylego. Piętnaście czytań biblijnych ze Starego Testamentu przypomina całą historię zbawienia. W czasie śpiewu przed Ewangelią celebransi i ministranci zmieniają ciemne szaty na białe; Ewangelia proklamuje już zmartwychwstanie Chrystusa. Liturgia wprowadza w tajemnicę zstąpienia Chrystusa do piekieł, aby i tam obwieścić chwałę zmartwychwstania. Przez cały dzień wierni adorują Święty Całun, modląc się przed Grobem Pańskim. Poświęca się też pokarmy na wielkanocne śniadanie.

Wielkanoc w Kościele Greckokatolickim

Zmartwychwstanie Pańskie – Wielkanoc – Pascha - jest najbardziej uroczystym świętem chrześcijańskim. Wyróżnia się wśród innych jak słońce wśród gwiazd. „Dziś dokonało się zbawienie świata... Chrystus zmartwychwstał, wstańcie i wy z Nim. Pascha nasza to święto nad świętami i uroczystość nad uroczystościami... Raduj się, Syjonie święty, Matko Kościołów, przybytku Boga, albowiem pierwszy przyjąłeś przebaczenie grzechów”. Tryumf chrześcijan z powodu święta Zmartwychwstania Jezusa jest wyrażony w tekstach liturgicznych śpiewanych w tę Wielką Noc i w każdą niedzielę. Wszystkie one mówią o radosnym i tryumfalnym Zmartwychwstaniu i o zwycięstwie życia nad śmiercią, dobra nad złem i nieba nad piekłem.

Nabożeństwo wielkanocne zaczyna się już w Wielką Sobotę, ale w całej pełni i radości rozpoczyna się dopiero jutrznią wielkanocną. Po krótkim nabożeństwie północnym (Nadgrobnym), odprawianym na środku świątyni przed Grobem, Całun odnosi się przez Królewskie Wrota do prezbiterium i kładzie na ołtarzu, gdzie leży aż do Wniebowstąpienia. Wczesnym rankiem o świcie kapłan wraz z wiernymi śpiewając pieśń: „Zmartwychwstanie Twoje, Chryste Zbawicielu, aniołowie opiewają na niebiosach, i nam dozwól na ziemi czystym sercem Ciebie wychwalać” wychodzi na procesję wokół świątyni. Procesja dwukrotnie podażą w kierunku wschodu, a trzeci raz na zachód. Jest to symbol wyjścia naprzeciw Zmartwychwstałemu i powrót razem z nim.. Kapłan przed zamkniętymi drzwiami Świątyni, rozpoczyna uroczystą jutrznię wielkanocną słowami: „Chwała świętej, jednoistotnej, życiodajnej i niepodzielnej Trójcy, teraz i zawsze i na wieki wieków”. Chór i duchowieństwo Wielokrotnie śpiewa radosny troparion wielkanocny: „Chrystus Zmartwychwstał, Swoją Śmiercią śmierć zniszczył i będącym w grobach darował życie wieczne”. Kapłan krzyżem otwiera drzwi świątyni, procesja wchodzi do środka i śpiewa się Kanon na dzień Zmartwychwstania Pańskiego. W czasie każdej pieśni Kanonu kapłan okadza ołtarz, ikonostas i ludzi, pozdrawiając ich słowami: „Chrystus zmartwychwstał”, na co ludzie odpowiadają: „Prawdziwie zmartwychwstał”. Wielokrotne wyjście kapłana z prezbiterium dla pozdrowienia wiernych przypomina zjawianie się Zmartwychwstałego Chrystusa apostołom. Po Kanonie śpiewa się przepiękne Stychiry Paschy. Jutrznię kończy Homilia wielkanocna Św. Jana Chryzostoma odczytana przez celebrującego kapłana.

Po jutrzni odprawia się uroczystą Eucharystię Wielkanocną, w czasie której słowa ewangelii według Św. Jana (1,1-17) są śpiewane w różnych językach na znak głoszenia Dobrej Nowiny wszystkim narodom i językom. Przez cały dzień dzwonią dzwony. Święto Wielkanocy trwa cały tydzień. Cały też tydzień są otwarte Wrota Królewskie na znak tego, że przez zmartwychwstanie Chrystusa wszyscy wierni mają otwarty dostęp do Golgoty i Zmartwychwstania, że Chrystus swą Męką, Śmiercią i Zmartwychwstaniem połączył niebo z ziemią.
Wielkanoc w tradycji Greckokatolickiej jest także czasem modlitw i wspomnieniem zmarłych. W tym okresie odwiedzamy groby naszych bliskich niosąc im wieść o pustym grobie Chrystusa. Jest to bardzo logicznie i teologicznie: pusty grób Chrystusa jest gwarantem naszego zmartwychwstania. Jest to główny dzień zaduszny w obrządku greckim tak, jak 1-2 listopada w tradycji rzymskiej. Również wierzymy, że jeżeli ktoś umrze w oktawie zmartwychwstania od razu trafia do nieba.

W sobotę wielkanocnego tygodnia po Liturgii rozdziela i rozdaje się ARTOS – duży drożdżowy pszenny postny chleb. W noc Zmartwychwstania został on poświęcony. Przypomina Baranka, którego Żydzi jedli przed wyjściem z niewoli egipskiej, a chrześcijanie, spożywając ten chleb, dzięki Męce i Zmartwychwstaniu Chrystusa, będą uwolnieni od grzechów. Cały tydzień Artos leżał przed ikonostasem i wraz ikoną Zmartwychwstania noszony był w procesjach.
W roku 2018 w Parafii Greckokatolickiej Św. Jana Apostoła w Iławie przy ulicy Metropolity Andrzeja Szeptyckiego 8 Wielkanoc będziemy świętować 08 kwietnia o godzinie 9.00

ŻYCIE POWIATU IŁAWSKIEGO